Velimir Bata Živojinović film

Ko je bio Velimir Bata Živojinović?

U svetu srpskog filma, jedno ime se ističe kao neosporni simbol talenta, posvećenosti i trajnog doprinosa sedmoj umetnosti. Velimir Bata Živojinović, sa svojim neospornim harizmom i izuzetnim glumačkim umećem, izgradio je zavidnu karijeru koja ga je vinula u sam vrh najpoznatijih i najvoljenijih glumaca u istoriji srpskog filma. 

Njegovo prisustvo na ekranu je više od običnog glumačkog izraza – to je postalo duboko ukorenjeno nasleđe koje će zauvek ostati u srcima publike. Kroz ovaj članak, istražujemo život i dostignuća ovog izvanrednog umetnika koji je svojom pojavom osvojio srca brojnih generacija.

Rani život i obrazovanje

Velimira Batu Živojinovića upoznajemo kroz njegovo skromno detinjstvo u rodnom selu Korćici, smeštenom podno planine Kosmaj.  Rođen je 5. juna 1933. godine u Jagodini, tadašnja Kraljevina Jugoslavija. Kao treće i najmlađe dete u jednostavnoj službeničkoj porodici, Bata je proveo rane godine svog života okružen ljubavlju roditelja.

Očeva profesija sudskog izvršitelja i majčino zaposlenje u kovnici novca u Beogradu svedoče o skromnosti, ali i posvećenosti porodice. Njegove starije sestre, Nada i Ćale, pružale su mu neprestanu podršku i ljubav od najranijih dana. Već kao bebu, Ćale ga je nadimkom “Bata” učinila neizbrisivo prepoznatljivim.

Prvi razred osnovne škole završio je u Korćici, tik uz svoju rodnu kuću. Nakon toga, Bata je nastavio svoje školovanje u Beogradu, gde su se njegovi roditelji preselili radi posla. Naselili su se na Vračaru, u Mileševskoj ulici u donjem delu Crvenog Krsta, nedaleko od Kalenić pijace. Ovde će provesti veći deo svog života, gradeći temelje buduće karijere.

Rano detinjstvo Velimira Bate Živojinovića prekinulo je Drugi svetski rat. Ta vremena obeležena su razaranjem i nemaštinom, ali su istovremeno služila kao test za snagu njegovog duha i volje.

Velimir Bata Živojinović je kroz svoje rano detinjstvo i teške okolnosti ratnih godina izgradio karakter koji će ga kasnije odvesti do velikih visina glumačke slave. Ovi temelji su postavili put ka izuzetnoj karijeri koja će ga učiniti jednim od najcenjenijih i najvoljenijih umetnika u istoriji srpskog filma.

Glumački počeci

Velimira Batu Živojinovića prvi put srećemo kao mladića od 15 godina, kada se susreo sa svetom glume. Zahvaljujući upornosti rediteljke Soje Jovanović, Bata je dobio poziv da se pridruži Akademskom pozorištu u Beogradu. Iako je započeo kao sasvim nepoznata figura, umetnički svet ga je osvojio i zarobio svojom čarolijom. Tada je spoznao da je gluma njegov životni poziv.

Na putu do pozorišta

Umesto klasične gimnazije, Bata je pohađao srednje glumačke škole u Nišu i Novom Sadu, otkrivajući svoj talenat i strast prema glumi. Međutim, kada je pokušao upis na Pozorišnu akademiju u Beogradu, bio je odbijen. Isto se dogodilo i naredne godine nakon završetka srednje škole. Tokom tih godina, preživljavao je radeći razne poslove, uključujući moliciju, molerstvo, stolarstvo i izvršiteljstvo u opštini Vračar. Kasnije je priznao da su ova iskustva bila dragocena i da su mu pomogla u tumačenju uloga tokom kasnije karijere.

Iako je dobio stalnu ponudu od Crnogorskog narodnog pozorišta u Titogradu, uz majčinu podršku i insisitranje, Bata je odlučio ponovo konkuriše na Pozorišnoj akademiji u Beogradu. Konačno je primljen iz trećeg pokušaja, 1954. godine, označavajući početak jedne od najvećih i najuzbudljivijih glumačkih karijera na ovim prostorima.

U Beogradskom dramskom pozorištu, koje se tada nazivalo “Savremeno pozorište”, Bata je proveo više godina. U tom periodu, igrao je u čak 300 angažmana godišnje. U okruženju izuzetne glumačke generacije koja je tada dominirala, uključujući imena poput Ljube Tadića, Olivere Marković i drugih, Bata nije imao mnogo prilika da se istakne. Ipak, njegova posvećenost i strast prema glumi nisu prošli neprimećeno.

Velimir Bata Živojinović je svojim upornim radom i istrajnošću uspeo da pronađe svoj put do pozornice, postavljajući temelje za spektakularnu karijeru koja će ga pretvoriti u jednog od najpoznatijih glumačkih ikona Balkana.

Filmska karijera

Velimira Batu Živojinovića nepravedno je teško obuhvatiti jednostavno brojevima, ali njegova impresivna karijera govori sama za sebe. U bogatoj glumačkoj avanturi, Bata je oživeo više od 400 uloga na filmskom i televizijskom platnu, od kojih su mnoge postale prave antologije umetnosti.

Monografija beleži čak 333 filma, uz dodatak od 17 vesterna za koje je izjavio da su snimljeni u Nemačkoj i gotovo su potpuno nepoznati javnosti. Ova ogromna brojka čini Bata Živojinovića jugoslovenskim i srpskim glumcem sa najvećim brojem odigranih uloga u celokupnoj glumačkoj karijeri.

Prve uloge

Njegova filmska karijera, koja ga je naposletku dovela do napuštanja pozorišta, započela je epizodnim ulogama u filmovima “Vlak bez voznog reda” iz 1959. i “Rat” iz 1960, oba režirana od strane Veljka Bulajića, čiji će skoro svi kasniji filmovi zasijati sa Batom Živojinovićem u glavnim ulogama.

Raznolikost uloga

Bata Živojinović nije samo igrao velike uloge, već je izuzetno vešt u različitim žanrovima. Tumačio je heroje, negativce i brzo je prelazio iz glavnih u sporedne uloge. Tokom 60-ih godina, svojim ulogama u filmovima poput “Kozara” (1962), “Tri” (1965), “Operacija Beograd” (1968) i “Bitka na Neretvi” (1969), postao je jedna od najvećih zvezda bivše Jugoslavije. Zenit njegove popularnosti došao je tokom 70-ih sa filmovima sa tematikom Drugog svetskog rata. Posebno je poznat njegov film “Valter brani Sarajevo” iz 1972. godine, koji je postigao veliki uspeh u Kini, gde je Bata Živojinović bio izuzetno popularan. Tokom 80-ih, ostvario je niz prepoznatljivih uloga kao što su: “Rad na određeno vreme”, “Nedeljni ručak”, “Moj tata na određeno vreme”, “Žikina dinastija”, “Kako je propao rokenrol”, i mnogi drugi.

Uloge u serijama

Bata je zaigrao u svim kultnim serijama RTS-a, pružajući svoj neosporni talenat publici širom regiona. Igrao je uloge u brojnim serijama kao što su: “Povratak otpisanih”, “Priče iz radionice”, “Pozorište u kući”, “Srećni ljudi”, “Porodično blago”, “Košarkaši” i mnoge druge.

Njegove izvanredne interpretacije likova dodatno su oplemenile svaki od ovih projekata, čineći ih nezaboravnim i omiljenim među publikom. Bata Živojinović je svojim prisustvom na malim ekranima dodatno produbio svoj uticaj i ostavio nasleđe koje će i dalje inspirisati nove generacije glumaca i ljubitelja televizije.

Politički angažman

Njegova priča nije ispričana samo kroz uloge i ekrane. Velimir Bata Živojinović, ikona jugoslovenske kinematografije, poneo je svoju prisutnost i u svet politike. Od 1990. godine, Bata je postao aktivan član Socijalističke partije Srbije (SPS), ujedinjujući svoj glumački talenat sa društvenim angažmanom.

Bata je izabran kao narodni poslanik u ukupno pet mandata Narodne skupštine Republike Srbije. Počevši od prvog saziva skupštine 1991. godine, formiranog nakon prvih višestranačkih izbora održanih u decembru 1990, Bata je biran još četiri puta, nakon republičkih skupštinskih izbora . Držao je neprekidan mandat od ukupno dvanaest godina, sve do izbora decembra 2003. godine, kada se povukao iz politike.

Godine 1991, izdvojio se svojim razumnim i kompromisnim stavom tokom studentskih protesta. Bio je predsednik Komisije za predstavke i žalbe Narodne skupštine, neprekidno od 1992. do 2000. godine.

Kao predstavnik SPS-a, na neuspešnim izborima 2002. godine, kandidovao se za predsednika Srbije i osvojio oko 120,000 glasova. Iako je bio na izbornoj listi svoje stranke, nakon vanrednih izbora za narodne poslanike Republike Srbije 2003, Bata se potpuno povukao iz politike, zatvarajući jedno poglavlje svog višestranog života.

Bata Živojinović, ne samo glumac već i politički akter, ostavio je trajan uticaj na kulturno i političko tkivo Srbije. Njegov život je svedočanstvo o dubokoj vezi između umetnosti i društvene promene.

Lični život 

U svetu umetnosti, njegovo ime postalo je sinonim za izvanrednu glumačku veštinu i profesionalizam. Velimir Bata Živojinović, neumorni glumački virtuoz, ostavio je neizbrisiv trag kako na filmu, tako i u političkom životu. Ova izuzetna ličnost ostala je urezana u sećanjima mnogih generacija.

Godine 1960. Bata se venčao sa svojom velikom ljubavi, dvadesetogodišnjom Julijanom—Lulom. Sa njom je dobio dvoje dece: sina Miljka 1961. i ćerku Jelenu 1964. Lula, sa kojom je proveo 55 godina u skladnom braku, bila je njegova oslonac tokom naporne i plodne glumačke karijere, koja je često zahtevala duga odsustva od kuće.

Ovaj izuzetni umetnik nije znao granice jezika. Pored maternjeg srpskog jezika, Bata je igrao na hrvatskom, makedonskom, slovenačkom, romskom, albanskom, nemačkom, engleskom, francuskom, italijanskom i ruskom jeziku. Njegova sposobnost da se izrazi na raznim jezicima dodatno je naglasila njegovu univerzalnost i umetničku dubinu.

Nagrade i priznanja

Jugoslovenska kinematografija pamti mnoge velikane, ali jedan od najistaknutijih svakako je Bata Živojinović. Njegova karijera obilježena brojnim nagradama i priznanjima.

• Srebrna arena na Festivalu jugoslovenskog igranog filma u Puli (1963): Priznanje za izuzetne filmske ostvarenja.
• Zlatna arena za najbolju mušku ulogu (Tri puta): Prestižno priznanje za izvanredne glumačke performanse.
• Oktobarska nagrada grada Beograda (1972): Priznanje za doprinos u filmu i televiziji.
• Targa d'oro alla carriera (1974): Međunarodno priznanje za životno delo u filmskoj umetnosti.
• Zolotoy priz (Grand prix) za najbolju mušku ulogu (1979): Veliko međunarodno priznanje na filmskom festivalu u Moskvi.
• Sedmojulska nagrada SR Srbije (1981): Državno priznanje za doprinos umetnosti.
• Grand prix na Filmskom festivalu u Nišu (Četiri puta): Značajno nacionalno priznanje za filmska ostvarenja.
• Nagrada Car Konstantin (Dva puta): Prestižna nagrada na Filmskom festivalu u Nišu.
• Glumački par godine ONA I ON (Dva puta): Priznanje za izuzetnu saradnju i glumački doprinos.
• Nagrada za životno delo “Slavica” (1993): Poslednji dobitnik ove prestižne nagrade na Filmskom festivalu u Nišu.
• Zlatna značka Kulturno-prosvetne zajednice Srbije (1994): Priznanje za dugotrajan doprinos kulturi.
• Kristalno zvono (1999): Međunarodno priznanje na glumačkom festivalu u Kijevu.
• Zlatni vitez (2000): Međunarodna nagrada za životno delo u filmskoj umetnosti.
• Počasna Nagrada Car Konstantin (2005): Priznanje za 50 godina rada na filmu.
• Nagrada Zlatni beočug (2005): Priznanje za trajni doprinos kulturi Beograda.
• Nagrada Aleksandar Lifka (2006): Međunarodno priznanje za doprinos evropskoj kinematografiji.
• Nagrada Radoje Domanović (2010): Priznanje za medijsko dostignuće u oblasti satire.
• Nagrada Zlatni pečat (2010): Priznanje Jugoslovenske kinoteke za doprinos filmskoj umetnosti.
• Nagrada za životno delo Ibis (2011): Priznanje na Internacionalnom festivalu filma u Novom Sadu.
• Nagrada Braća Karić (2011): Priznanje za doprinos kulturi i umetnosti.
• Specijalna nagrada (2013): Priznanje na Filmskim susretima u Nišu za doprinos kinematografiji.
• Nagrada Zlatna antena (2013): Priznanje za doprinos televizijskoj produkciji.
• Nagrada za životno delo Kristalna prizma (2013): Priznanje od strane Akademije filmske umetnosti i nauke Srbije.
• Zlatna medalja za zasluge (2015): Državno odlikovanje za izuzetne zasluge u kulturi.
• Nagrada Beogradski pobednik (2016): Posebno priznanje na Međunarodnom filmskom festivalu FEST u Beogradu.

Za kraj

Bata Živojinović je ostavio neizbrisiv trag u svetu filmske umetnosti, ali i izvan nje. Osim svojih izvanrednih uloga na velikom platnu, poznat je i po svojim međuljudskim odnosima, posebno bliskom prijateljstvu sa hrvatskim glumcem Borisom Dvornikom.

Njegov život je bio obeležen ne samo uspesima na filmu, već i izazovima sa zdravljem. Oktobra 2006. godine, Bata je pretrpeo srčani udar. Tri godine kasnije, suočio se sa gangrenom, koju je lečio na Kubi, ali je ponovno osetio posledice na snimanju svog poslednjeg filma “Led” 2011. godine. Nakon moždanog udara 4. jula 2012. godine, oporavljao se u Selters Banji kod Mladenovca.

Nakon izuzetno plodne i bogate karijere, Bata Živojinović je preminuo 22. maja 2016. godine, u 83. godini života, u bolnici Sveti Sava u Beogradu. Njegov odlazak je bio posledica brojnih zdravstvenih izazova, uključujući gangrenu, srčanu slabost, dijabetes, anemiju, bubrežnu insuficijenciju, začepljenje gotovo svih krvnih sudova i mnoge druge.

Sahranjen je 26. maja 2016. godine u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu, ali njegovo nasleđe živi i dalje kroz njegove filmove i priče o njegovom životu.

FAQ – najčešće postavljana pitanja

• Kada je Bata Živojinović započeo svoju glumačku karijeru? Bata Živojinović je započeo svoju glumačku karijeru kao petnaestogodišnjak.
• Gde je Bata Živojinović radio pre nego što je postao poznat glumac? Pre nego što je postao poznat, radio je razne poslove, uključujući moliciju, molerstvo, stolarstvo i izvršiteljstvo u opštini Vračar.
• Koliko uloga je Bata Živojinović odigrao tokom svoje karijere? Bata Živojinović je odigrao više od 400 uloga na filmu i televiziji, uključujući 333 filma i 17 vesterna snimljenih u Nemačkoj.
• Kako se zvala supruga Bate Živojinovića i koliko dugo su bili u braku? Bata se oženio Julijanom—Lulom 1960. godine i bio je u braku sa njom 55 godina.

Spoljne reference:

• Bata Živojinović vikipedija

Filmografija

1950 – e

• Pesma sa Kumbare (1955) – Velja iz Belog Potoka
• Poslednji kolosek (1955) – šofer
• Cipelice na asfaltu (1956) – mladić
• Klisura (1956) – Ajkin brat
• Mali čovek (1957) – mladić na zabavi
• Subotom uveče (1957) – navijač
• Rafal u nebo (1958) – četnik
• Te noći (1958) – Jova
• Dubrovski (1958) – ruski vojnik
• Vlak bez voznog reda (1959) – Duje Briketa
• Vetar je stao pred zoru (1959) – Policijski agent

1960 – e

• Dilizansa snova (1959) – verenik Vasa
• Rat (1960) – oficir invazione vojske
• Signali nad gradom (1960) – partizan Toša
• Pesma (1961) – Đorđe
• Uzavreli grad (1961) – Monter Luka
• Krst Rakoc (1961) – Beli
• Dr (1962) – dr Milorad Cvijović
• Kozara (1962) – Šorga
• Zemljaci (1962) – Jole
• Muškarci (1962) – Lale
• Dvostruki obruc (1963) – Pavle
• Nevesinjska puška (1963) – poručnik Kostić
• Radopolje (1963) – Božina
• Čovek iz hrastove šume (1963) – profesor
• Narodni poslanik (1964) – advokat Janković
• Dobra kob (1964) – Marko
• Put oko sveta (1964) – Sava Cvetković
• Tri (1964) – Miloš Bojanić
• Neprijatelj (1965) – Slobodan Antić
• Lažljivica (1965) – Bonvivan
• Lavirint smrti (1965) – Džim Poter
• Anabelin san (kratki film, 1965) – seljak
• Pogled u zenicu sunca (1965) – mornar
• Pre rata (1966) – advokat Novaković
• San (1966) – tenkista Lazar
• Povratak (1966) – “Al Kapone”
• Glineni golub (1966) – ilegalac Kosta
• Nož (1966) – islednik Marko
• Pošalji čoveka u pola dva (1966) – gangster Đino
• Praznik (1967) – Nedićev major
• Diverzanti (1967) – Korčagin
• Skupljači perja (1967) – Mirta Klaser
• Breza (1967) – Marko Labudan
• Operacija Beograd (1967) – pukovnik Vili Fuks
• Višnja na Tašmajdanu (1967) – profesor
• Ima ljubavi, nema ljubavi (1967) – direktor
• Uzrok smrti ne pominjati (1968) – Mitar Velimirović
• Bekstva (1968) – Vitor
• Biće skoro propast sveta (1968) – kamuflirani inspektor
• Brat doktora Homera (1968) – Simon Petrović
• Krvava bajka (1968) – Marisav Petrović
• Oseka (1968) – kum
• Most (1969) – major Tigar
• Bitka na Neretvi (1969) – komandant Stole
• Bitka na Neretvi (mini TV serija, 1969) – komandant Stole

1970 – 1975