4. novembra 1929. godine u Erdeviku rođena je Mirjana T. Banjac, poznatija kao poznata pozorišna, filmska i televizijska glumica – Mira Banjac. Njena sjajna karijera započela je u Sremskoj Mitrovici pre profesionalnih nastupa u Narodnom pozorištu Banja Luke, a potom i na sceni Srpskog narodnog pozorišta Novi Sad. Danas živi sa sinom Branimirom Branom Jovanovićem u Novom Sadu.
Život
Mira Banjac je jedna od naših najodlikovanijih glumica danas, sa glumačkom karijerom koja traje više od pet decenija, član je čuvenog Ateljea 212 od 1970. godine, i na sceni mnogih glavnih uloga. Štaviše, njen impresivan rad obuhvata preko 160 filmskih ostvarenja u rasponu od televizijskih filmova i serija do dugometražnih i kratkih filmova kao što su „Bitka na Kosovu“ (1964) i „Balkanski špijun“.
Ona je i danas ostala omiljena od strane obožavalaca i mladih i starih zbog kultnih likova poput Marije iz istoimene serije ili Ružice Sinđelić iz serije „Vratiće se rode“. Mira Banjac je fenomenalan glumački talenat, i osvajala je tri puta prestižnu „Zlatnu arenu” na Festivalu u Puli, a osvojila je i dve Sterijine nagrade. Da ne pominjemo njenu impresivnu kolekciju priznanja kao što su cenjena nagrada Pavle Vujisić, nagrada Joakim Vujić, plus aplaudi Žanke Stokić. Nagrađena je i nizom drugih priznanja, uključujući titulu Zlatni ćuran, počasti Dobričin prsten i Nušićeva nagrada!
Njena majka je rođena i odrasla u Erdeviku, dok koreni njenog oca leže u Sremcima koji su se odselili u Ameriku. Erdevik je posetio tek kada je imao 21 godinu – koliko i njegova ugovorena mlada! Uprkos tome što se nisu poznavali pre braka, njihova zajednica je iznedrila neverovatnu ženu.
Uprkos jezičkoj barijeri, ovaj par je ostao zajedno četiri godine i dobio ćerku Miru. Ipak, kada je otac poželeo da se vrati u Ameriku nakon ženine trudnoće, obećao im je eventualni ponovni susret tako što je poslao karte za polazak. Njegovo obećanje je ipak održano, ali nažalost odbijeno zbog mešanja Mirinih ujaka; otuda su nevoljno ostali u Erdeviku.
U predratnom periodu, Mirina majka se zaposlila u fabrici šećera u Beogradu. Stoga, Mira nije imala izbora nego da živi kod svoje bake i tetke dok se sukobi ne završe. Kako su granice bile zatvorene zbog sukoba, njena majka nije mogla da dođe četiri godine! Za to vreme upisala se u Prvu proletersku brigadu – u čast Dragutina Gostuška i Predraga Tasovca. Ona im do danas pripisuje zasluge za pružanje takve mogućnosti tokom ratnih nedaća.
Bila je deo kulturne trupe koja je tokom rata obilazila Sremski front. Kada su sukobi završeni, vratila se u svoj rodni grad i stekla diplomu honorarno pohađajući školu. Njen učitelj je primetio njen izraziti talenat, što ju je podstaklo da se prijavi za upis u Državnu muzičku školu u Novom Sadu – priliku za koju nikada ranije nije mislila da je moguća!
Rana karijera
Sa odličnim učinkom na prijemnom, diplomirala je 1950. godine i sa vršnjacima prebačena u Sremsku Mitrovicu. Pozorišnu karijeru započela je u Pozorišnoj školi u Novom Sadu, da bi od 1949. do 1951. godine preuzela uloge u pozorištu u Sremskoj Mitrovici. Zatim, između 1953. i 1955. godine, imala je impresivan staž u ansamblu Narodnog pozorišta u Banja Luci.
Njena karijera zatim započinje u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu, gde je kao stalni član ansambla radila do 1970. godine. Tada se preselila u Beograd i dobila siguran posao u „Ateljeu 212“. Od tada, mnoge njene uloge gledaoci pozorišta pamte, ali ništa više od Katičine ćerke u predstavi „Radovan Treći“.
Iako se Katica često smatra prvom velikom prekretnicom u njenoj pozorišnoj karijeri, važno je napomenuti da je predstava „Korespodencija” bila na njenom repertoaru više od dve decenije. Mira Banjac se probila i u TV i filmsku produkciju nastupom 1964. godine u istorijskoj drami Jovana Konjovića „Boj na Kosovu“, rađenoj po pismu Radoja Domanovića. Nakon ovog uspeha usledila je uloga u komedijskoj adaptaciji dela Jovana Sterije Popovića „Džandrljivi muž“ Zdravka Šotre.
Dobija ulogu i u televizijskoj emisiji “Probisvet” i igra u komičnom filmu “Pusti snovi” pored Mije Aleksić, Nuše Marović i mnogih drugih 1968. Sledeće godine je glumila Persu Micić za još jednu uspešnu komediju, film pod nazivom “Silom otac”. U filmu su se pojavila poznata imena kao što su Miodrag Petrović Čkalja, Dragutin Dobričanin i Mihajlo Bata Paskaljević.
Uloga sporednog lika u Šotrinoj seriji “Rođaci” dala joj je preko potrebnu vidljivost i sledeće godine je nastupila u emisiji TV Beograd – “S vanglom u svet”. Posle ove male uloge, uvrštena je u glumačku postavu ‘Maturanti’ i na kraju je doživela uspeh sa ‘Sladak život na srpski način’.
Pridružila se Jelisaveti Seki Sablić, Đuzi Stojiljkoviću, Veri Čukić i drugima u komediji Milana Jelića „Ne gazette muškatle“, kao i glavnu ulogu u komediji „Glumac je glumac“. A kasnije te godine emitovana je njena serijska izvedba „Selo bez seljaka“ na Televiziji Beograd – učvrstivši njeno mesto među filmskim velikanima.
Slobodan Cica Perović, Olivera Marković i Karolina Horvat u paru sa Jovanom Aćinom su 1973. godine kreiraju popularnu TV komediju “Žute festvice”. Sarađivala je i na njegovoj hit dramskoj seriji “Slanica”. Pored toga, slavu joj je donela uloga tetke Kane u nezaboravnoj seriji “Kamiondžije”. Nakon ovog uspeha, dobila je ulogu zajedno sa drugim zvezdama u dugometražnoj verziji Paja i Jare nazvanoj po njima oboje. Njena izvanredna gluma donela joj je priznanje među mnogim gledaocima koji su tokom vremena bili opčinjeni ovim emisijama!
Karijera na filmu i televiziji
Od 1973. do 1974. godine glumila je u filmovima „Bećarski divani“ i „Vlast“, kao i u nizu TV filmova kao što su Zorka Jorgandžijević u „Pozorištu kod kuće“, supruga Milana Srdoče u drami Slavoljuba Stefanovića Ravasija „Soba sa pet zidova“. Konačno, njen horor pod nazivom „Kičma” objavljen je zajedno sa Draganom Nikolićem, Predragom Lakovićem, Sekom Sablić, između ostalih.
Mirina karijera se potom katapultiralavu visine kada je dobila glavnu ulogu u dramskoj seriji „Marija“. Ona je preuzela smeli identitet Marije Horvat, žene zarobljene tokom Drugog svetskog rata i nasilno odvučene u koncentracioni logor. Kako je Nemačka polako počela da gubi vlast do kraja rata, Marija je iskoristila taj trenutak da pobegne iz zatočeništva i krene na mukotrpan put kući. Svojom čeličnom voljom i nemilosrdnom hrabrošću savladala je sve prepreke koje su joj stajale na putu.
Ona je 1981. godine oživela majku Slavka Štimca u hvaljenom filmu Emira Kusturice „Sećaš li se Doli Bel”. U ulozi ju je pratio i Slobodan Aligrudić, a njihov nastup doneo im je nagradu Zlatni lav na Venecijanskom filmskom festivalu. Njene dodatne zasluge uključuju serije kao što su „Doktorka na selu“, „Priče iz radionice“, „Imenjak“ i filmovi poput „Čovek sa četiri noge“, „Radovan III“, „Veliki transport“ i mnoga druga izuzetna dela. Njena karijera je uzletela sa njenim stalnim delom u Kamijondžije 2 praćenim ‘Varljivo leto '68’.
U početnom delu 90-ih glumila je u “Posljednjem valceru u Sarajevu”, “Sveto mesto”, “Dnevniku uvreda 1993” i “Vukovar, jedna priča”. Pored toga, njeni impresivni nastupi su prikazani u televizijskim filmovima kao što su „Kuća za rušenje“, „Srpski rulet“ i „Raj“, plus serije poput „Zaboravljeni”, “Metla bez drške“ i „Oriđinali“.
Tokom druge polovine 90-ih, zablistala je u nekim od najpoznatijih filmova tog vremena – “Do koske”, “Lepa sela lepo gore”, “Bure baruta” i “Nož”. Zatim je glumila Rozaliju Mihajlović Rosku u TV seriji „Porodično blago“ od 1999-2002.
2010. godine, u 81. godini, Mira je glumila u tri filma; „Kao rani mraz“, Sedamdeset dva dana“ i „Beli, beli svet“. Nastavila je da preuzima glavne uloge u komediji Lazara Ristovskog „Beli lavovi“ iz 2011. Posle snimanja serijala „Vojna akademija“ i filma „Kad Raspust“, dobila je ulogu jednog od glavnih likova u drskom filmu Bogdana Diklića „Mamaroš“.
Porodica
Tokom studija upoznala je Andreja Jovanovića za koga se na kraju udala i dobila sina Branislava Branu. Međutim, kada je napunio pet godina, njih dvoje su se razveli uprkos njihovom prijateljskom odnosu. Nakon toga se nikada nije ponovo udala. Mira priča da joj, kada je “postala svoja ličnost”, nije bilo potrebno da se veže.
Glumica, poznata po tome što je otvoreno pričala o ličnim pričama, objašnjava kako je gubitak voljene majke – nekoga ko je oduvek bio izvor snage i utehe – imao ogroman emocionalni uticaj na njen život; ipak umesto da podlegne očaju, ona je iskoristila ovu novostečenu nezavisnost i prihvatila izazov.
U teškim finansijskim vremenima u Beogradu, Mira priznaje da je čak razmišljala o samoubistvu pre nego što ju je reditelj Stipe Delić pozvao u Zagreb i tako spasio Miru iz tih mračnih dubina ponudivši joj ulogu u seriji „Marija“. Uz pomoć dobrog finansijskog plana, konačno je izmirila svoje dugove, i dala obećanje da se više nikada neće dovesti u tako nepovoljan položaj. Njene kolege, ali i novinari koji je lično poznaju potvrđuju da i pored svih životnih nedaća uvek je ostala vedra i puna nade – da odiše optimizmom i u teškim trenucima!
Jednom je izjavila da je njen život bio prilično skroman, zbog čega ne čudi što joj je porodica toliko bitna. Iako je posao uticao na nastanak ovog dela njenog života, ona je svesna da je gluma obezbedila sve u njenom životu. Toliko joj gluma znači, da je jednom prilikom čak rekla kako bi bez scenske umetnosti na kraju uvela kao što cvet uvene bez vode.
Stoga, ne iznenađuje da danas iako ima devedeset godina, i dalje prihvata značajne uloge na TV ekranima širom bivše Jugoslavije.