Bora Đorđević – Bora Čorba muzika

Ko je bio Bora Đorđević – Bora Čorba?

Borisav Đorđević, poznatiji kao Bora Čorba, rođen je u Čačku 1. novembra 1952. godine i preminuo je u Ljubljani 4. septembra 2024. godine. Bora je postao ikona jugoslovenske i srpske rok scene kao osnivač i frontmen popularne grupe Riblja Čorba, čije su pesme oblikovale rok muziku na Balkanu. Njegova karijera pre Riblje Čorbe uključivala je učešće u grupama Suncokret i Rani mraz, gde je takođe ostavio značajan trag svojim tekstovima i vokalnim izvedbama.

Đorđević se proslavio svojim snažnim vokalnim sposobnostima i sposobnošću da kroz pesme izrazi društvene i političke komentare, što ga je učinilo jednim od najuticajnijih figura na rok sceni bivše Jugoslavije. Njegova dela i danas odjekuju među fanovima i muzičarima, a njegov doprinos muzici ostaje trajno upamćen kao važan deo kulturne baštine regiona.

Rani život

Borisav Đorđević, poznatiji kao Bora Čorba, svoje prve muzičke korake napravio je sredinom šezdesetih godina prošlog veka u rodnom Čačku. Njegova muzička avantura počela je sa bendom Hermelini, koji je osnovao zajedno sa Borkom Ilićem, Prvoslavom Savićem, i Acom Dimitrijevićem. Bora je u bendu svirao bas gitaru i bio je vokal, a repertoar je obuhvatao popularne rok pesme tog doba. Njihovi nastupi bili su uglavnom lokalni, sa prvim javnim svirkama u školama.

Tokom svoje rane karijere, Bora je bio član nekoliko bendova, među kojima su Dečaci sa Morave, Vesnici ljubavi, Safiri, Čačanski plemići, i Poslednji ostatak romantičnog sveta (PORS), u kojem je nastupao sa Radomirom Mihajlovićem Točkom, kasnije poznatim kao član benda Smak. Interesantno je da su se Bora i njegovi bendovi finansirali kroz neobične avanture, uključujući pljačke bogatih kuća, što je kulminiralo sedmodnevnim boravkom u istražnom zatvoru i isključenjem iz gimnazije.

Godine 1970., Đorđevićeva porodica odlučila je da se preseli u Beograd kako bi ga udaljila od lošeg društva. Tamo je nastavio svoje obrazovanje upisavši V beogradsku gimnaziju, i iste godine se uključio u amatersko pozorište “Dadov”. U predstavi “Isus Hristos superstar”, koja je premijerno izvedena 1972. godine u “Ateljeu 212”, Đorđević je tumačio ulogu jednog od apostola. Predstava je doživela dvadesetak izvođenja, ostavljajući značajan trag u Đorđevićevoj ranoj umetničkoj karijeri.

Grupa “Zajedno”

U proleće 1973. godine, mladi Bora Đorđević, tada dvadesetogodišnjak, osnovao je akustični rok bend Zajedno. Bend je činilo nekoliko njegovih vršnjaka sa Pete beogradske gimnazije – tri pevačice, Ivana Kačunković i bliznakinje Vukica “Viki” i Gordana “Goca” Stefanović, kao i klavijaturista Đorđe Petrović. Počeci benda bili su skromni, sa fokusom na snimanje džinglova za radio emisije, što im je omogućilo da steknu prve profesionalne veštine u muzičkoj industriji.

Tokom leta iste godine, bend je primio poziv poznatog glumca Zorana Radmilovića da se pridruži turneji “Selu u pohode”, koja je imala za cilj da približi umetnost selima širom Srbije. Ova turneja je bila prilika za članove benda da predstave svoju muziku, slikarstvo i pozorište stanovnicima udaljenih mesta, što je doprinelo njihovom umetničkom razvoju i izgradnji reputacije.

Debitantski singl benda, sa pesmama “Vizija” i “Goro moja”, objavljen je 1974. godine. Đorđević je komponovao muziku za A-stranu singla, dok je tekst B-strane bio adaptacija pesme Alekse Šantića. Izdanje je bilo dočekano sa određenom pažnjom zahvaljujući pisanju Zorana Modlija, poznatog radio disk džokeja, koji je uporedio Zajedno sa debi singlom grupe YU Grupa.

Nakon izdavanja singla, bend Zajedno je komponovao muziku za pozorišnu predstavu “Bonton”, koja je imala preko 40 izvođenja u Ateljeu 212. Ulogu u predstavi imali su i sami članovi benda, a Đorđević je pored toga radio kao član produkcijskog tima emisije “Veče uz radio” na Radio Beogradu, gde je takođe pisao izveštaje sa festivala akustične muzike i članke za časopis Džuboks.

Krajem 1974. godine, Bora Đorđević je napustio Zajedno, okončavši time jedno značajno poglavlje svoje rane karijere i započevši put ka osnivanju jednog od najlegendarnijih bendova na prostoru bivše Jugoslavije – Riblja Čorba.

Grupa “Suncokreti”

Grupa Suncokret, osnovana u januaru 1975. godine, bila je produkt kreativne vizije Bore Đorđevića, koji je želeo da istraži folk rok žanr sa svojim karakterističnim humorističkim tekstovima. Ovaj bend brzo je stekao popularnost zahvaljujući svojoj jedinstvenoj muzičkoj ponudi koja je kombinovala tradicionalnu melodiju sa modernim rok elementima.

Suncokret je uspešno sarađivao sa disk džokejem Zoranom Modlijem, koga je Đorđević upoznao tokom svojih dana u grupi Zajedno. Modli, koji je bio producent njihovog prvog singla, pomogao je grupi da izda singl “Na putu za Stambol” / “Anđelija, čuvaj se Turaka” pod imenom Hajduk Stanko i Jataci. Još jedan singl, “Rock and roll duku duku” / “Gili, gili bluz”, izdat je pod imenom Zoran Modli i Suncokret.

U toku svog delovanja, Suncokret je snimio tri dodatna singla i album “Moje bube”, koji je dodatno učvrstio njihov status na muzičkoj sceni. Ovaj album je posebno bio značajan jer je predstavljao Đorđevićev talenat za pisanje tekstova koji su bili i zabavni i reflektivni, čime je Suncokret ostavio trajan pečat na jugoslovenskoj muzičkoj sceni sedamdesetih.

Grupa “Rani Mraz”

Nakon što su članovi benda Suncokret odbili da izvedu njegovu pesmu “Lutka sa naslovne strane”, Bora Đorđević napustio je grupu i prihvatio poziv Đorđa Balaševića da se pridruži njegovom bendu Rani Mraz. Ovo je bila kratkotrajna, ali izuzetno poznata postava Ranog Mraza, koju su, osim Đorđevića i Balaševića, činili i Bilja Krstić kao ženski vokal, te Verica Todorović.

U ovoj postavi, Rani Mraz je održao nekoliko zapaženih nastupa u Domu omladine i Studentskom kulturnom centru u Beogradu. Đorđević je izvodio pesme koje će kasnije postati deo repertoara Riblje Čorbe na njihovom debi albumu “Kost u grlu”, uključujući “Lutku sa naslovne strane”, “Mirno spavaj” i “Zvezda potkrovlja i suterena”. S druge strane, Balašević je zabavljao publiku svojim humorističkim pričama.

Tokom svog kratkog postojanja, ova postava Ranog Mraza snimila je pesmu “Računajte na nas”, koja je postala svojevrsna himna jugoslovenske omladine zahvaljujući svom originalnom pristupu temi Narodnooslobodilačke borbe, odstupajući od uobičajenog socijalističkog realizma. Takođe su snimili singl sa pesmama “Oprosti mi, Katrin” i “Život je more”, koje su dodatno učvrstile njihov uticaj na muzičkoj sceni. Ova saradnja između Đorđevića i Balaševića bila je značajna prekretnica u njihovim karijerama, koja je poslužila kao most ka budućim uspesima u Ribljoj Čorbi i solo karijeri Balaševića.

Riblja Čorba

Krajem leta 1978. godine, Bora Đorđević i nekoliko članova grupe S.O.S. osnovali su Riblju Čorbu, bend koji će postati jedan od simbola jugoslovenskog rokenrola. Ubrzo nakon osnivanja, bend je izdao singl “Lutka sa naslovne strane” koji je brzo stekao popularnost. Usledili su brojni nastupi širom bivše Jugoslavije, a energični nastupi i direktne tekstove brzo su privukli veliki broj fanova.

Debi album “Kost u grlu” donio je hitove kao što su “Rock’n’roll za kućni savet” i “Ostani đubre do kraja”, koji su dodatno učvrstili njihov položaj na muzičkoj sceni. Uspeh albuma bio je ogroman, što je doveo do intenzivne turneje po regionu. Međutim, uspeh nije došao bez izazova; finansijske poteškoće tokom turneja bile su česte, a članovi benda su se suočavali i sa obavezama vojnog roka.

Po povratku sa vojnog roka, bend nastavlja sa uspehom izdavanjem albuma “Pokvarena mašta i prljave strasti” i “Mrtva priroda”. Ovi albumi su sadržali pesme koje su postale klasici, poput “Ostaću slobodan” i “Neću da ispadnem životinja”. Prodaja ovih albuma dostigla je stotine hiljada primeraka, čime je Riblja Čorba potvrdila svoj status na muzičkoj sceni.

Riblja Čorba nije samo ostala relevantna u muzičkom smislu, već je i aktivno učestvovala u društvenim pitanjima, pevajući o problemima mladih i života u Jugoslaviji, što je dodatno učvrstilo njihovu vezu sa fanovima. Do danas, bend nastavlja sa aktivnim nastupima, često puni velike koncertne dvorane, potvrđujući svoje mesto kao jedan od najznačajnijih bendova u istoriji jugoslovenske muzike.

Solo projekti i saradnje

Bora Đorđević je tokom svoje karijere ostvario značajne solo projekte i saradnje, koje su dodatno učvrstile njegov uticaj na muzičkoj sceni. Jedan od najpoznatijih projekata bila je njegova unplugged izvedba sa Arsenom Dedićem u Terazijskom pozorištu 1987. godine, iz koje je proizašao čuveni bootleg album “Arsen & Bora Čorba Unplugged `87”. Godine 1988. Đorđević je objavio album “Bora priča gluposti”, koji sadrži snimke njegovih poetskih izvođenja.

Đorđević je bio poznat po svojim anti-Milošević stavovima, koje je izrazio na albumu “Njihovi dani” iz 1996. godine. Osim solo projekata, Đorđević je gostovao na mnogim drugim muzičkim projektima. Sa bendom Minđušari snimio je kontroverzne pesme “E, moj druže zagrebački” i “Ljetovanje”, koje su objavljene na albumu “Armija srpska” 1993. godine.

Đorđević je takođe sarađivao sa velikim brojem umetnika, uključujući Bijelo Dugme, Balkan, Kerber, Zorana Predina, Arsen Dedića, Rambo Amadeusa, Biljanu Krstić, Dejana Cukića i mnoge druge. Bio je uključen i u snimanje kultnog kompilacijskog albuma “Paket aranžman”. Pored toga, pisao je pesme za brojne poznate izvođače, uključujući Zdravka Čolića, Bisera Veletanlić, Generaciju 5, Đorđa Marjanovića, Nedu Ukraden, i mnoge druge, što dokazuje njegovu svestranost i značajan doprinos jugoslovenskoj i srpskoj muzičkoj sceni.

Politička karijera

Bora Đorđević, frontmen grupe Riblja Čorba, kroz svoju karijeru nije bio aktivan samo u muzici, već i u politici. Njegova politička karijera započela je sa početkom građanskih ratova u bivšoj Jugoslaviji, kada je isprva podržavao Slobodana Miloševića, smatrajući ga pozitivnom figurom. Međutim, kako su se ratni događaji razvijali, Đorđević je postao izričiti kritičar Miloševićevog režima, što je kulminiralo njegovim albumom “Njihovi dani” iz 1996. godine. Ovaj album, koji je izdao pod svojim imenom bez etikete Riblja Čorba, bio je jasan izraz njegovog protivljenja tadašnjoj vlasti.

Đorđević je takođe bio aktivno uključen u politiku kao član Gradskog odbora Demokratske stranke Srbije (DSS) u Beogradu. Njegovo učešće u politici nije se zaustavilo na angažmanu u stranci; 2004. godine bio je savetnik ministra kulture u Vladi Srbije. Međutim, njegovo vrijeme na ovoj poziciji bilo je kratko, jer je već 2005. godine bio prisiljen da podnese ostavku. Ostavka je usledila nakon incidenta u kojem je novinare televizije B92 optužio i nazvao ih “izdajničkom stokom”, što je izazvalo kontroverze i negativne reakcije u javnosti.

Ovaj prelazak iz muzike u politiku i nazad ilustruje Đorđevićevu želju da utiče na društvena dešavanja, ne samo kroz svoje pesme već i direktno učešće u političkom životu. Njegova karijera pokazuje kako su umetnici često višedimenzionalne ličnosti čiji uticaj može preći granice svoje primarne umetnosti.

Književnost

Bora Đorđević takođe se istakao i kao pisac. Njegovo književno stvaralaštvo započelo je 1985. godine objavljivanjem prve zbirke pesama “Ravnodušan prema plaču”. Ova zbirka je samo početak njegovog bogatog literarnog opusa koji kombinuje duboku emotivnost sa oštrim društvenim komentarima.

Nakon prve knjige, usledila je 1987. godine druga zbirka “Hej, Sloveni”, a Đorđević je 1988. godine postao član Udruženja književnika Srbije (UKS). Iako njegov prijem u Udruženje nije bio jednoglasno pozitivan među članstvom, Đorđević je nastavio da objavljuje dela koja su često izazivala pažnju javnosti.

Tokom godina, Đorđević je objavio još osam knjiga, među kojima se izdvajaju naslovi poput “Prvih deset godina je najteže”, “Neću”, “Psihopata i lopata”, i “Srbi bez muke”. Svaka od ovih knjiga donosi jedinstven uvid u Đorđevićev pogled na svet, često sa humorom koji maskira kritiku društvenih i političkih problema.

Jedan od njegovih najpoznatijih literarnih uspeha je knjiga “Pusto ostrvo”, za koju je 2018. godine dobio prestižnu nagradu “Ivo Andrić”. Ovo priznanje je potvrda Đorđevićevog značajnog doprinosa srpskoj književnosti, pokazujući da njegov talent prelazi granice muzike i duboko rezonira u srpskoj kulturnoj sferi.

Lični život

Bora Đorđević je svoj privatni život često delio sa javnošću kroz svoje pesme i intervjue. Bio je oženjen Draganom Đorđević trideset godina i imali su sina, dok je Dragana imala još jednu ćerku iz prethodnog braka. Njihov brak je završen razvodom u februaru 2007. godine, a tragično, Dragana je preminula mesec dana kasnije.

Nedugo posle toga, Đorđević je upoznao Aleksandru Savić tokom turneje Riblje Čorbe u Sjedinjenim Američkim Državama. Aleksandra je bila znatno mlađa od Đorđevića, a par se venčao 2009. godine. Njihov brak je trajao skoro pet godina pre nego što su se razveli u 2014. godini.

Kratko nakon razvoda, Bora je upoznao Dubravku Milatović iz Slovenije. Par se venčao na privatnoj ceremoniji na grčkom ostrvu Santorini 2016. godine. Đorđević je inspiraciju za mnoge pesme na poslednjem albumu Riblje Čorbe, “Da tebe nije”, crpeo iz svoje ljubavi prema Dubravki, čiji je lik čak oslikan na omotu albuma.

Bora Đorđević je preminuo 4. septembra 2024. godine u bolnici u Ljubljani, nakon što je primljen zbog upale pluća krajem avgusta iste godine. Njegov život bio je ispunjen muzikom, ljubavlju i tragedijom, ostavljajući za sobom bogato nasleđe koje se i dalje pamti i slavi.

FAQ – najčešće postavljana pitanja

• Ko je bio Bora Đorđević? Bora Đorđević bio je istaknuti srpski rok muzičar, najpoznatiji kao frontmen benda Riblja Čorba. Takođe je bio pesnik i tekstopisac sa značajnim uticajem u bivšoj Jugoslaviji i Srbiji.
• Šta je Riblja Čorba? Riblja Čorba je srpski rok bend osnovan 1978. godine od strane Bore Đorđevića i nekoliko članova benda SOS. Brzo su postali jedan od najuspešnijih i najuticajnijih muzičkih akata u regionu.
• Da li je Bora Đorđević imao političku karijeru? Da, Bora Đorđević je bio aktivno uključen u politiku. Inicijalno je podržavao Slobodana Miloševića, ali je postao kritičar tokom jugoslovenskih ratova. Takođe je bio savetnik za kulturu u Vladi Srbije, ali je podneo ostavku nakon kontroverznih izjava.
• Koje knjige je napisao Bora Đorđević? Bora Đorđević je autor nekoliko knjiga poezije, uključujući “Ravnodušan prema plaču” i “Hej, Sloveni”. Njegova dela često odražavaju njegove lične poglede i društvene kritike.
• Kako je lični život Bore Đorđevića uticao na njegovu muziku? Lični doživljaji Bore Đorđevića duboko su uticali na njegovu muziku, posebno njegovi odnosi i politički stavovi. Njegov burni lični život, uključujući brakove i tragično samoubistvo njegove prve supruge, često se pojavljivao u njegovim tekstovima, dodajući dubinu njegovim pesmama.
• Kada je preminuo Bora Đorđević? Bora Đorđević preminuo je 4. septembra 2024. godine u bolnici u Ljubljani usled komplikacija izazvanih upalom pluća. Njegova smrt označila je kraj jedne ere u srpskoj rok muzici.

Za kraj

Bora Đorđević ostavio je neizbrisiv trag u muzičkoj i kulturnoj istoriji Srbije i bivše Jugoslavije. Kao lider benda Riblja Čorba, svojim provokativnim tekstovima i snažnim nastupima, osvojio je srca mnogih generacija. Njegov doprinos ne zaustavlja se samo na muzici; Đorđević je bio i cenjeni pesnik, čiji su radovi odražavali njegovu duboku introspekciju i kritički stav prema društvenim prilikama. Pored muzičke, Đorđević je imao zapaženu ulogu i u političkom životu, često izražavajući svoje mišljenje bez ustezanja. Njegov život bio je ispunjen umetnošću, ljubavlju, ali i tragedijama koje su uticale na njegovo stvaralaštvo. Bora Đorđević će biti upamćen kao simbol jedne ere i kao umetnik koji je svojim delom izazivao, inspirisao i ostavio trajni pečat.

Spoljne reference:

• Bora Đorđević vikipedija

Diskografija

Singlovi i EP – ovi sa grupom “Zajedno”

• “Ostrvo cvijeća” (1974)
• “Vizija” (1974)
• “Sve će biti dobro” (1975)
• “O ruk, ćale” / “Glavna ulica” (1975)

Singlovi i EP – ovi sa grupom “Suncokret”

• “Kara Mustafa / Moje tuge” (1975)
• “Gde ćeš biti lepa Kejo / Pusto more, pusti vali” (1976)
• “Rock’n’roll Duku-Duku / Gili, Gili Blues” (1976)
• “Suncokret – Oj, nevene” (1976)
• “Miša Marković / Suncokret – Bipi / Kvas” (1976)
• “Imam pesmu za sve ljude / Čovek koga znam” (1977)
• “Sviće novi dan / Tvoja mama gundja protiv mene” (1979)
• “Dlakavo čudo / Noćna ptica” (1979)

Album

• “Moje bube” (1977)

Riblja Čorba

Singlovi

• “Lutka sa naslovne strane / On i njegov BMW” (1978)
• “Rock’n’roll za kućni savet / Valentino iz restorana” (1979)
• “Nazad u veliki prljavi grad / Mirno spavaj” (1980)
• “Priča o Žiki Živcu / Kad hodaš” (1984)
• “Nesrećnice nije te sramota / Zašto kuče arlauče” (1987)
• “Zadnji voz za Čačak / Lud sto posto” (1987)

EP – ovi

• “Trilogija 1: Nevinost bez zaštite” (2005)
• “Trilogija 2: Devičanska ostrva” (2006)
• “Trilogija 3: Ambasadori loše volje” (2006)

Studijski albumi

• “Kost u grlu” (1979)
• “Pokvarena mašta i prljave strasti” (1981)
• “Mrtva priroda” (1981)
• “Buvlja pijaca” (1982)
• “Večeras vas zabavljaju muzičari koji piju” (1984)
• “Istina” (1985)
• “Osmi nervni slom” (1986)
• “Ujed za dušu” (1987)
• “Priča o ljubavi obično ugnjavi” (1988)
• “Koza nostra” (1990)
• “Labudova pesma” (1992)
• “Zbogom, Srbijo” (1994)
• “Ostalo je ćutanje” (1996)
• “Nojeva barka” (1999)
• “Pišanje uz vetar” (2001)
• “Ovde” (2003)
• “Trilogija” (2006)
• “Minut sa njom” (2009)
• “Uzbuna” (2012)

Koncertni albumi

• “U ime naroda” (1982)
• “Od Vardara pa do Triglava” (1996)
• “Beograd, uživo ‘97 – 1” (1997)
• “Beograd, uživo ‘97 – 2” (1997)
• “Gladijatori u Bg Areni” (2007)
• “Niko nema ovakve ljude” (2010)
• “Koncert za brigadire (Uživo – Đerdap 29. 09. 1985)” (2011)
• “Čorba se čuje i bez struje” (2015)

Kompilacije

• “10” (1987)
• “The Best of Riblja Čorba (Fish Dish)” (1989)
• “Dobra stara vremena” (1996)
• “Najbolje” (1996)
• “Bolje od najboljeg” (1996)
• “Treći srpski ustanak” (1997)
• “Bolje od najboljeg” (1999)
• “To je bilo neko lepše i srećnije vreme – vol. 1” (2000)
• “To je bilo neko lepše i srećnije vreme – vol. 2” (2000)
• “To je bilo neko lepše i srećnije vreme – balade” (2000)
• “1994 – 2004” (2004)
• “19 najvećih hitova” (2005)

Solo albumi

• Arsen & Bora Čorba Unplugged ’87 (1987)
• Bora priča gluposti (1988)
• Njihovi dani (1996)

Književni rad

• Ravnodušan prema plaču (1985)
• Hej, Sloveni (1987)
• Prvih deset godina je najteže (1988)
• Neću (1989)
• Psihopata i lopata (1997)
• Srbi bez muke (2001)
• Brebusi (2003)
• Šta je pesnik hteo da kaže (2011)
• Debela tragedija (2014)
• Pusto ostrvo (2018)

Odlikovanja

• Orden Karađorđeve zvezde prvog stepena (15. februar 2021).

Ostale nagrade

• Dobitnik je nagrade Akademije “Ivo Andrić” za knjigu poezije Pusto ostrvo 2018. godine. Ova nagrada predstavlja značajno priznanje u oblasti književnosti, koje je Đorđević dobio za svoje pesničko stvaralaštvo.
• Takođe, Bora Đorđević je 2022. godine proglašen za počasnog građanina Čačka, svog rodnog grada, što je priznanje za njegov doprinos kulturi i muzici, ali i za očuvanje identiteta i tradicije grada iz kog potiče.